Iets ‘weten’ is niet genoeg om te veranderen

‘de beperkingen van cognitieve technieken’

broken image

Jonge talentvolle dame zit wat bleekjes tegenover mij. Professioneel zet ze uitstekende prestaties neer, maar ze is steeds vaker moe. En ze piekert veel.  

Ze is al bij de praktijkondersteuner van de huisarts geweest, en ook bij een psycholoog. Maar ‘Het gaat steeds over dezelfde dingen. Dat dit geen helpende gedachten zijn weet ik nu wel. Maar ik kan er niet mee stoppen’.   

Iets snappen is nog iets anders dan iets daadwerkelijk kunnen veranderen. Dat merk ik in mijn praktijk regelmatig. Cognitieve gedragstherapie leert je hoe bepaalde overtuigingen je gedrag sturen, en hoe je beperkende overtuigingen kunt ombuigen naar meer helpende gedachten. Maar deze jonge vrouw heeft ook de beperkingen ervan leren kennen.   

Want wat doe je als beperkende overtuigingen steeds terugkeren, ook al ‘weet’ je dat ze niet kloppen. Als je met het hoofd iets begrijpt, maar het toch anders blijft voelen.  

Op zoek naar de onderliggende waarde’ 

Ik besluit een oefening in de ruimte te doen met de ‘zes logische nivo’s’. Het bewegen in de ruimte helpt cliënten om meer te ervaren en te voelen. Vellen papier liggen op de grond. We starten bij ‘Gebeurtenis’. De vrouw vertelt over een bijeenkomst met collega’s. Hoe ze zichzelf steeds onzichtbaarder ging maken en steeds minder zei. En hoe allerlei beperkende overtuigingen daarbij een rol speelden: ‘ik kan het niet’, ‘ik ben niet zo interessant als de rest’. Als we verder onderzoeken waar dit ten diepste over gaat, welke kernwaarde hierachter schuilt, komen we op ‘Acceptatie’. ‘En hoe zit het met jouw acceptatie van jezelf?’ vraag ik. Vanuit zelfacceptatie formuleert ze de overtuiging ‘ik ben oké’. Het komt er nog wat weifelend uit en ik zie een tobberig gezicht.   

Van hoofd naar lichaam. Van weten naar voelen.’ 

Ik kijk naar haar. Hoe staat ze erbij? Waar zit haar ademhaling?.... Ze zit nog helemaal in haar hoofd. Door zich voor te stellen dat er wortels uit haar voeten groeien, die zich uitstrekken in en over de grond, gaat ze steviger staan. Nu brengen we haar ademhaling naar beneden. Er komen emoties los. Van verdriet,  gaat het naar opluchting en dan breekt er een lach door… Nu kan ze het echt voelen:  ‘Ik ben oké!’.  

Twee weken later. Er is opnieuw een vergadering geweest. Ze is er met een compleet ander gevoel, en dus ook mindset, binnengestapt. ’Ik stond rechtop, had er zin in! En de groep reageerde daardoor heel anders op mij.’ En als er toch weer een vervelende gedachte opstak, wist ik hoe ik die een halt kon toeroepen. Door contact te maken met mezelf, goed te ademen.. en dan voelde ik weer ‘ik ben oké’. Vanuit het contact met het lichaam is ze nu het hoofd de baas!